Devlet, bütün zamanlar bakımından genel geçer bir tanımının yapılması güç olan bir kavramdır. Bunun sebebi devletin "çok yönlü" ve "soyut" bir olgu olmasıdır. Bu nedenle her farklı bakış açısı, her disiplin, her (ideoloji) kendi devlet tanımını yapar. Devlet kavramını tam olarak anlamak ancak bu tanımlamalardan çıkan anlamları birleştirmekle olanaklı olabilir.

     Bir birimin devlet olarak nitelendirilebilmesi için diğer devletler tarafından tanınmasına gerek yoktur. Zira tanıma sadece uluslararası alanda ilişki kurmak için gerekli bir işlemdir.
     Devlet siyasal bir birliktir. Bunun için her şeyden önce devleti kuran bireyler arasında kültürel bir birlik gerekir.  Ancak kültürel birlik devletin yaşaması için yeterli değildir. Tarihte görülen birçok iç savaşlar kültürel birliğin devlet kurulmasında yeterli olmadığını göstermektedir. Amerikan iç savaşının anayasal düzenin kurulmasının ne kadar gerekli olduğunu ortaya koyması ve savaş kültürü yerine hukuk devlet ilişkisinin kavranması açısından önemi büyüktür.
     Devlet: Egemen sınıfın hizmetinde bir denetim ve baskı organıdır.  Bütün kamu kurumları devlet aracılığı ile ortaya çıkar. Ve siyasal bir biçim kazanır.” Alman İdeolojisi”
     Devlet: Antik çağda köle sahiplerinin orta çağda feodal soyluların çağımızda da burjuvazinin emrindedir.
     Devlet, çağdaş toplumlarda en önemli kurumdur. Siyasal kurumların en iyi örgütlenmiş olanıdır. Üstün bir yaptırım gücü, zorlama olanağı vardır. Polis, jandarma, ordu yalnızca devleti yönetenlerin emrindedir.
     Hukuk Devleti: Hukukla ve hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı devlettir. İşlemleri yargı denetimine bağlıdır. Hukuki açıdan devlet, genellikle belirli unsurlardan hareketle tanımlanır. Buna göre "Ülke adı verilen belirli bir toprak üzerinde yaşayan insan topluluklarının bir egemenlik anlayışı ve hukuku içinde siyasi iktidar altında örgütlenmesidir." Bu tanımdaki unsurlar şunlardır:
     İnsan unsuru: Belirli bir alanda birlikte yaşayan ve çeşitli bağlarla ortak yaşama iradesi gösteren insan topluluğudur. Bir devleti oluşturacak insanların sayısı hakkında bir alt sınır yoktur.  Birlikte yaşama iradesinin doğması yeterlidir.
     Egemenlik unsuru: Siyasal iktidar unsuru olarak da adlandırılan bu unsur devletin esas kurucu unsurudur. Belirli bir yeryüzü parçası üzerinde yaşayan insan topluluğunun bir irade çerçevesinde örgütlenmesidir. Egemenlik kavramı otoriteden farklı olarak (uluslararası alanda da) bağımsız olmak anlamına gelmektedir.
     Ülke unsuru: Ülke, coğrafi anlamda bir bütünlük teşkil eden ve sınırları belirlenebilir bir kara parçasını ifade eder. Devletin ülkesi kara ülkesi, deniz ülkesi ve hava ülkesi olarak üçe ayrılır.
Günümüzde Devletlerin yapısal özelliklerinde de önemli değişiklikler olması doğaldır. Özde benzerlikler olsa da uygulamalarda ve tanımlamalarda da değişiklikler olmuştur:
 
     Patron Devlet: Bir işveren olarak değerlendirilen devlettir. Jandarma Devleti: Güvenlik savunma adalet gibi klasik devlet görevlerini yerine getirmekle yetinen ekonomik ve toplumsal hayatla ilgilenmeyen devlettir. Polis Devleti:  hukukun üstünlüğü ilkesi ile kendini bağlı saymayan devlettir. Hukuk devletinin karşıtı olarak bilinir. Sosyal Devlet: Klasik işlevlerin “adalet savunma güvenlik”  ötesinde sosyal eşitsizlikleri azaltmak amacıyla iktisadi ve toplumsal hayata etkin bir biçimde katılan ve konuşan devlet.
     Derin Devlet:
     Devletin içindeki organlar aracılığı veya bu organlara paralel olarak kurulan ama devletin bir elinin mutlaka içinde bulunduğu yasa dışı yapılanmalardır. jitem, gladyo, özel harp dairesi gibi… Bir olayın içinde derin devlet varsa o olay asla çözülmez. Komünistin komüniste kürdün kürde solcunun solcuya ve sağcıya kırdırılması da bu gizli örgütlerin marifetlerindendir. Ülkemizde işlendiği söylenen on yedi bin faili meçhul cinayeti bu örgütler tarafında işlenmiş olduğu iddia edilir.
Azmettiriciler bulunmaz. Çünkü polis bir tarafa asker başka tarafa yönlendirir. Asker polis doktor yargıç savcı ve nüfus müdüründen ilişki ağı kurulmuştur. Davalar ya uluslar arası mahkemelere gider. Ya da zamanaşımına uğrar. Bu davaların herkes tarafından bilinenleri ise Uğur MUMCU,  Hirant DİNK ve ROBOSKİ davalarıdır. Böyle sonuçlanmış yüzlerce belki de binlerce dava vardır. Özal’ın, Adnan Kahvecinin, Eşref Bitlisin, Hatta Jitemin içindeki Cem Ersever’in ve daha birçok cinayetin failleri bulunamamıştır. Uğur Mumcu Olayının yankıları büyük olunca; Başbakan;“Bu olayı aydınlatmak devletin namus borcudur” dedi. “Bir adam buldular evrakta tahrifat yaptılar. Devletin namusunu sahte evrakla temizlediler.” Yalanlanmayan bir iddiadır.
Cumhuriyet döneminin ilk derin devlet olayı Menemen olayıdır. Komünizmle mücadele Derneklerinin kurucusu devlet veya paraleli olan derin devlettir. Fetullah Erbaş’ın iddiasıdır. Süleyman Demirel’in “Devlet bazen rutinin dışına çıkar” şeklindeki açıklaması bu konuya getirilen bir çeşit resmi açıklamadır.
 
Örneğin Hizbullah’ın silahlarını devlet vermiştir. Konu Batman Valiliğine ulaşmış ancak vali üç ay hapis yatıp çıkmıştır. Ağar iki bin operasyon yapmıştı. Bu en az iki bin kişinin ölümü demektir. Ama bir sene beş yıldızlı otel gibi ceza evinde yattı çıktı. Üstelik cezaevinin yanında ailesi için ev kiralandı. Anlaşıldı değil mi?
 
     Devlet Ve resmi Tarih: Her ulus devletin bir resmi tarihi vardır. Resmi tarihler devletin halk tarafından bilinmesini istemediği şeyleri üzerine örtülmüş birer kara perde gibidir. Devlet adına işlenen bütün suçların üstünü örter.
 
     Devlet Sırrı: Korkut Eken; Devlet Sırrıdır. Söylersem savaş çıkar. Ağar; bir tuğla çekersem duvarın bütünü yıkılır. İbrahim Şahin, Korkut Eken ifade vermeye çağrıldıklarında *hafızalarını kaybettiler.* açıklaması yapıldı. *Biz vatanseveriz. Hukuk bizim işimize yaramaz. Söz konusu vatansa gerisi teferruattır.* onların sloganıdır.
 
     Dünya Tarihinde Bu güne Kadar Kurulan Devletlerin Yapısal Özellikleri:
     Üniter ( Tekil ) Devletler): Siyasi otoritenin tek merkezde toplandığı, merkezî otoritenin tek bir anayasa ile sağlandığı devletlerdir. Yasama organının yaptığı kanunlar bütün ülkede uygulanır. Örnek: Danimarka, Fransa, İngiltere, İsrail, İtalya, İrlanda, Norveç, Yunanistan, Türkiye…
     Bileşik Devletler: Birden fazla devletin kendi aralarında gerçekleştirdikleri bir anlaşma ile birleşmeleri sonucu oluşan devletlerdir. İki şekilde olabilir: Konfederasyon: Bağımsız devletler tarafından egemenliklerini koruma şartı ile oluşturulan ve üye devletlere diledikleri zaman ayrılma hakkı tanıyan karma devlet biçimidir. (günümüzde örneği yoktur, eski İsviçre, Almanya ve ABD)
     Federasyon: Ortak bir anayasa altında birleşen devletlerin oluşturduğu devlet biçimidir. Bu tip devletlerde ayrıca her federasyonun kendi anayasası, yürütme ve yargı organları vardır. (Örn: Almanya ve ABD)Kanada, Avusturya, ,İsviçre, Avustralya, Rusya…
     Egemenliğin kaynağına göre devletler:
     Monarşik Devlet: Egemenliğin tek kişiye ait olduğu devletlerdir. Günümüzde örneği yoktur.
     Oligarşik Devlet: Egemenliğin belli bir sınıf veya gruba ait olduğu devlet biçimidir.
     Teokratik Devlet: Egemenliğin kaynağının dine dayandığı devlet biçimi. Din adamlarının sözü geçer. Her şeye din adamları karar verir.
     Totaliter Devlet: belli bir ideoloji adına toplumsal ve bireysel faaliyetler üzerinde bütünlüklü bir denetim ve baskı uygulayan devlet.
     Demokratik Devlet: Egemenliğin hileden arındırılmış olarak halka ait olduğu devlet biçimidir. Devlet tüm toplumun temsilcisi olunca baskı altında tutulması gereken sınıf veya kitle kalmaz.
Not: faili Meçhullerin yoğun olduğu bir dönemde toparlayıp arşive attığım yazılardan biridir.
Necat BAYRAKTAR